Ο έλεγχος του προγαμιαίου καθεστώτος των μελλονύμφων υπήρξε βασικό μέλημα της Καθολικής Εκκλησίας στο πλαίσιο του αγώνα της κατά της διγαμίας. Το Συμβούλιο του Τρέντο καθόρισε τους κανόνες (ανακοίνωση του γάμου, καταχώριση σε κατάστιχα) οι οποίοι, κατά τόπους, ολοκληρώθηκαν μέσα από τη διεξαγωγή ερευνών βασισμένων στην εξέταση μαρτύρων, που καλούνταν να πιστοποιήσουν ότι οι μελλόνυμφοι ήταν ελεύθεροι είτε επειδή ήταν άγαμοι είτε επειδή είχαν χηρέψει. Αυτές οι έρευνες είχαν ως στόχο να απαντήσουν στην πρόκληση της γεωγραφικής κινητικότητας σε συνάρτηση με την πειθάρχηση του γάμου.

Αντικείμενο της ημερίδας, η οποία εγγράφεται στις δραστηριότητες του ANR «Processetti. Mariage et mobilité à Venise, XVIe-XVIIIe siècle», είναι να καθοριστεί εάν οι Εκκλησίες της ανατολικής Ευρώπης και ιδιαιτέρως οι Ορθόδοξες, ανταποκρίθηκαν στις απαιτήσεις του ελέγχου σύμφωνα με τις ίδιες διαδικασίες, κατά το ίδιο χρονικό διάστημα. Οι αναλογίες που έχουν παρατηρηθεί μεταξύ του καθολικού Πατριάρχη της Βενετίας και του ορθόδοξου Αρχιεπισκόπου της πόλης καλούν να διερευνήσουμε και σε άλλα περιβάλλοντα, τα σχετικά με την κυκλοφορία των εκκλησιαστικών κανόνων και των εκκλησιαστικών πρακτικών μεταξύ των Εκκλησιών της Ανατολής και της Δύσης.

Ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί στον τρόπο με τον οποίο πραγματοποιούνταν ο έλεγχος στους μεικτούς γάμους μεταξύ ορθόδοξων και καθολικών που μπορούσαν να γίνουν αντικείμενο σύγκρουσης δικαιοδοσιών μεταξύ Λατίνων και Ορθοδόξων. Γενικότερα, θα διερευνηθούν οι πρακτικές μέθοδοι ταυτοποίησης της προγαμιαίας κατάστασης.

Η Συνάντηση πραγματοποιήθηκε στο Ιστορικό Αρχείο του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και στη Γαλλική Σχολή Αθηνών, στις 10 και 11 Σεπτεμβρίου 2021.

Το Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών Βενετίας προσέφερε και εξακολουθεί να προσφέρει πλήρη πρόσβαση στο πλούσιο Αρχείο του για τη διενέργεια του Προγράμματος καθώς και φιλοξενία εντεταλμένου ερευνητή.